Matične ćelije iz pupčane vrpce

Matične ćelije su osnova u samom razvoju bebe, ali zauzimaju i značajnu ulogu u oporavku oštećenih i zastarjelih tkiva u kasnijim fazama života. Sačuvati krv iz pupčane vrpce i tkivo pupčane vrpce znači obezbijediti sigurniju budućnost za dijete od kojeg su uzete matične ćelije, a porođaj je prilika za sve roditelje da zaštitite svoju porodicu. U nastavku vam donosimo odgovor na pitanje zašto bi trebalo čuvati matične ćelije

Priredila: Ilma Jakubović

Otkriće matičnih ćelija smatra se jednim od najvećih dostignuća u savremenoj medicini, a krediti za čuvanje matičnih ćelija mogući su i u BiH. Krv iz pupčane vrpce dugo se bacala kao medicinski otpad. Danas, kada se matičnim ćelijama iz tog dragocjenog biološkog materijala liječi više od 80 bolesti, sve veći broj roditelja odlučuje se za njeno čuvanje.

Matične ćelije se definiraju kao osnova izgradnje cjelokupnog ljudskog organizma, jer se od njih sastoje tkiva i svi organi. Zahvaljujući njima stvaraju se nove ćelije u našem organizmu tako što se one neograničeno puta dijele i postaju određeni tip ćelija, što omogućava i regeneraciju organizma, posebno onih tkiva koja su oboljela.

 Blago iz pupčane vrpce

Počevši od četvrtog mjeseca trudnoće centar formiranja ćelija krvi fetusa premješta se u jetru, zatim na slezenu, i onda po posljednji put, premješta se na svoje konačno mjesto – koštanu srž. Cijeli proces se odvija putem krvi djeteta. Matične ćelije iz krvi iz pupčanika i iz tkiva pupčanika su ‘mlade’ (stare tek 9 mjeseci), samim tim nisu podvrgnute procesu starenja, te se brže dijele i sposobnije su za život. Također, one su i ‘svježije’, jer su zaštićene u majčinoj utrobi od virusa i infekcija iz spoljašnjeg svijeta.

Matične ćelije iz pupčane vrpce se mogu prikupiti neposredno nakon porođaja, u trenutku poslije presijecanja pupčane vrpce između majke i djeteta. Prikupljanje je lako, gotovo je kroz svega nekoliko minuta i potpuno je bezopasno i bezbolno kako za majku tako i za novorođenče. Procedura prikupljanja uopće ne utječe na prirodni tok porođaja, i u poređenju s prikupljanjem matičnih ćelija iz koštane srži, nije potrebno koristiti nikakvu invazivnu metodu.

 Ćelije za izgradnju života

One se mogu podijeliti u različite kategorije ovisno o njihovom nastanku. Jedna od podjela je na embrionalne i odrasle matične ćelije. Odrasle se dalje dijele na matične ćelije iz koštane srži i matične ćelije iz pupčane vrpce, koje se još nazivaju prethodnicama odraslih matičnih ćelija.

Dugo godina matične ćelije iz koštane srži su bile preferirani izvor za transplantacije. Otkrićem matičnih ćelija iz pupčane vrpce, medicini su se pružile mnogo veće mogućnosti, te su sada ove matične ćelije osnova za liječenje teških oboljenja. Proces uzimanja matičnih ćelija iz koštane srži je veoma bolan i često je povezan s operacijom. Ove matične ćelije, s obzirom na to da se uzimaju od odraslog čovjeka, starije su i mnogo manje vitalne. Preporučljivije je sačuvati matične ćelije iz pupčane vrpce, koje još nisu prošle proces starenja, pa samim tim imaju mnogo veće sposobnosti stvaranja različitih ljudskih tkiva.

 Budućnost medicine

Liječenje matičnim ćelijama postaje posebna grana medicine. Trenutno se u svijetu sprovodi 4.500 studija s matičnim ćelijama. Iz tog razloga u našoj bliskoj budućnosti očekuje se povećanje mogućih tretmana s matičnim ćelijama, ne samo u liječenju oboljenja koja su povezana s krvi, nego i standardnu primjenu matičnih ćelija u regenerativnoj medicini. Mnogobrojna istraživanja, provedene studije, eksperimentalna primjena nedvojbeno ukazuju da se radi o lijeku sadašnjosti, a, sigurno je, i lijeku budućnosti.

Naučnici su matične ćelije iz pupčane vrpce i iz krvi iz pupčane vrpce pretvarali u jetru, pankreas, nervna tkiva, kičmu, hrskavicu… Matične ćelije izdvojene iz pupčane vrpce i iz krvi iz pupčane vrpce koriste se za liječenje leukemije, dijabetesa tip 1, cerebralne paralize, imunog sistema i tako dalje, što znači da ako ih sačuvamo, predstavljaju “rezervu” za obnavljanje oštećenih tkiva u našem tijelu, ali i liječenje mnogobrojnih oboljenja.